-
1अर्जुन उवाच |
किं तद्ब्रह्म किमध्यात्मं किं कर्म पुरुषोत्तम |
अधिभूतं च किं प्रोक्तमधिदैवं किमुच्यते || 1||
अधियज्ञ कथं कोऽत्र देहेऽस्मिन्मधुसूदन |
प्रयाणकाले च कथं ज्ञेयोऽसि नियतात्मभि || 2|| -
2अर्जुन उवाच |
किं तद्ब्रह्म किमध्यात्मं किं कर्म पुरुषोत्तम |
अधिभूतं च किं प्रोक्तमधिदैवं किमुच्यते || 1||
अधियज्ञ कथं कोऽत्र देहेऽस्मिन्मधुसूदन |
प्रयाणकाले च कथं ज्ञेयोऽसि नियतात्मभि || 2|| -
3श्रीभगवानुवाच |
अक्षरं ब्रह्म परमं स्वभावोऽध्यात्ममुच्यते |
भूतभावोद्भवकरो विसर्ग कर्मसञ्ज्ञित || 3|| -
4अधिभूतं क्षरो भाव पुरुषश्चाधिदैवतम् |
अधियज्ञोऽहमेवात्र देहे देहभृतां वर || 4|| -
5अन्तकाले च मामेव स्मरन्मुक्त्वा कलेवरम् |
य प्रयाति स मद्भावं याति नास्त्यत्र संशय || 5|| -
6यं यं वापि स्मरन्भावं त्यजत्यन्ते कलेवरम् |
तं तमेवैति कौन्तेय सदा तद्भावभावित || 6|| -
7तस्मात्सर्वेषु कालेषु मामनुस्मर युध्य च |
मय्यर्पितमनोबुद्धिर्मामेवैष्यस्यसंशयम् || 7|| -
8अभ्यासयोगयुक्तेन चेतसा नान्यगामिना |
परमं पुरुषं दिव्यं याति पार्थानुचिन्तयन् || 8|| -
9कविं पुराणमनुशासितार
मणोरणीयांसमनुस्मरेद्य |
सर्वस्य धातारमचिन्त्यरूप
मादित्यवर्णं तमस परस्तात् || 9||
प्रयाणकाले मनसाचलेन
भक्त्या युक्तो योगबलेन चैव |
भ्रुवोर्मध्ये प्राणमावेश्य सम्यक्
स तं परं पुरुषमुपैति दिव्यम् || 10|| -
10कविं पुराणमनुशासितार
मणोरणीयांसमनुस्मरेद्य |
सर्वस्य धातारमचिन्त्यरूप
मादित्यवर्णं तमस परस्तात् || 9||
प्रयाणकाले मनसाचलेन
भक्त्या युक्तो योगबलेन चैव |
भ्रुवोर्मध्ये प्राणमावेश्य सम्यक्
स तं परं पुरुषमुपैति दिव्यम् || 10|| -
11यदक्षरं वेदविदो वदन्ति
विशन्ति यद्यतयो वीतरागा |
यदिच्छन्तो ब्रह्मचर्यं चरन्ति
तत्ते पदं संग्रहेण प्रवक्ष्ये || 11|| -
12सर्वद्वाराणि संयम्य मनो हृदि निरुध्य च |
मूर्ध्न्याधायात्मन प्राणमास्थितो योगधारणाम् || 12|| -
13ओमित्येकाक्षरं ब्रह्म व्याहरन्मामनुस्मरन् |
य प्रयाति त्यजन्देहं स याति परमां गतिम् || 13|| -
14अनन्यचेता सततं यो मां स्मरति नित्यश |
तस्याहं सुलभ पार्थ नित्ययुक्तस्य योगिन || 14|| -
15मामुपेत्य पुनर्जन्म दुखालयमशाश्वतम् |
नाप्नुवन्ति महात्मान संसिद्धिं परमां गता || 15|| -
16आब्रह्मभुवनाल्लोका पुनरावर्तिनोऽर्जुन |
मामुपेत्य तु कौन्तेय पुनर्जन्म न विद्यते || 16|| -
17सहस्रयुगपर्यन्तमहर्यद्ब्रह्मणो विदु |
रात्रिं युगसहस्रान्तां तेऽहोरात्रविदो जना || 17|| -
18अव्यक्ताद्व्यक्तय सर्वा प्रभवन्त्यहरागमे |
रात्र्यागमे प्रलीयन्ते तत्रैवाव्यक्तसञ्ज्ञके || 18|| -
19भूतग्राम स एवायं भूत्वा भूत्वा प्रलीयते |
रात्र्यागमेऽवश पार्थ प्रभवत्यहरागमे || 19|| -
20परस्तस्मात्तु भावोऽन्योऽव्यक्तोऽव्यक्तात्सनातन |
य स सर्वेषु भूतेषु नश्यत्सु न विनश्यति || 20|| -
21अव्यक्तोऽक्षर इत्युक्तस्तमाहु परमां गतिम् |
यं प्राप्य न निवर्तन्ते तद्धाम परमं मम || 21|| -
22पुरुष स पर पार्थ भक्त्या लभ्यस्त्वनन्यया |
यस्यान्तस्थानि भूतानि येन सर्वमिदं ततम् || 22|| -
23यत्र काले त्वनावृत्तिमावृत्तिं चैव योगिन |
प्रयाता यान्ति तं कालं वक्ष्यामि भरतर्षभ || 23||
अग्निर्ज्योतिरह शुक्ल षण्मासा उत्तरायणम् |
तत्र प्रयाता गच्छन्ति ब्रह्म ब्रह्मविदो जना || 24||
धूमो रात्रिस्तथा कृष्ण षण्मासा दक्षिणायनम् |
तत्र चान्द्रमसं ज्योतिर्योगी प्राप्य निवर्तते || 25||
शुक्लकृष्णे गती ह्येते जगत शाश्वते मते |
एकया यात्यनावृत्तिमन्ययावर्तते पुन || 26|| -
24यत्र काले त्वनावृत्तिमावृत्तिं चैव योगिन |
प्रयाता यान्ति तं कालं वक्ष्यामि भरतर्षभ || 23||
अग्निर्ज्योतिरह शुक्ल षण्मासा उत्तरायणम् |
तत्र प्रयाता गच्छन्ति ब्रह्म ब्रह्मविदो जना || 24||
धूमो रात्रिस्तथा कृष्ण षण्मासा दक्षिणायनम् |
तत्र चान्द्रमसं ज्योतिर्योगी प्राप्य निवर्तते || 25||
शुक्लकृष्णे गती ह्येते जगत शाश्वते मते |
एकया यात्यनावृत्तिमन्ययावर्तते पुन || 26|| -
25यत्र काले त्वनावृत्तिमावृत्तिं चैव योगिन |
प्रयाता यान्ति तं कालं वक्ष्यामि भरतर्षभ || 23||
अग्निर्ज्योतिरह शुक्ल षण्मासा उत्तरायणम् |
तत्र प्रयाता गच्छन्ति ब्रह्म ब्रह्मविदो जना || 24||
धूमो रात्रिस्तथा कृष्ण षण्मासा दक्षिणायनम् |
तत्र चान्द्रमसं ज्योतिर्योगी प्राप्य निवर्तते || 25||
शुक्लकृष्णे गती ह्येते जगत शाश्वते मते |
एकया यात्यनावृत्तिमन्ययावर्तते पुन || 26|| -
26यत्र काले त्वनावृत्तिमावृत्तिं चैव योगिन |
प्रयाता यान्ति तं कालं वक्ष्यामि भरतर्षभ || 23||
अग्निर्ज्योतिरह शुक्ल षण्मासा उत्तरायणम् |
तत्र प्रयाता गच्छन्ति ब्रह्म ब्रह्मविदो जना || 24||
धूमो रात्रिस्तथा कृष्ण षण्मासा दक्षिणायनम् |
तत्र चान्द्रमसं ज्योतिर्योगी प्राप्य निवर्तते || 25||
शुक्लकृष्णे गती ह्येते जगत शाश्वते मते |
एकया यात्यनावृत्तिमन्ययावर्तते पुन || 26|| -
27नैते सृती पार्थ जानन्योगी मुह्यति कश्चन |
तस्मात्सर्वेषु कालेषु योगयुक्तो भवार्जुन || 27|| -
28वेदेषु यज्ञेषु तपसु चैव
दानेषु यत्पुण्यफलं प्रदिष्टम् |
अत्येति तत्सर्वमिदं विदित्वा
योगी परं स्थानमुपैति चाद्यम् || 28||
Home
Read
Saved
Profile