श्रीभगवानुवाच |
ऊर्ध्वमूलमधशाखमश्वत्थं प्राहुरव्ययम् |
छन्दांसि यस्य पर्णानि यस्तं वेद स वेदवित् || 1||

अधश्चोर्ध्वं प्रसृतास्तस्य शाखा
गुणप्रवृद्धा विषयप्रवाला |
अधश्च मूलान्यनुसन्ततानि
कर्मानुबन्धीनि मनुष्यलोके || 2||

न रूपमस्येह तथोपलभ्यते
नान्तो न चादिर्न च सम्प्रतिष्ठा |
अश्वत्थमेनं सुविरूढमूल
मसङ्गशस्त्रेण दृढेन छित्त्वा || 3||
तत पदं तत्परिमार्गितव्यं
यस्मिन्गता न निवर्तन्ति भूय |
तमेव चाद्यं पुरुषं प्रपद्ये
यत प्रवृत्ति प्रसृता पुराणी || 4||

न रूपमस्येह तथोपलभ्यते
नान्तो न चादिर्न च सम्प्रतिष्ठा |
अश्वत्थमेनं सुविरूढमूल
मसङ्गशस्त्रेण दृढेन छित्त्वा || 3||
तत पदं तत्परिमार्गितव्यं
यस्मिन्गता न निवर्तन्ति भूय |
तमेव चाद्यं पुरुषं प्रपद्ये
यत प्रवृत्ति प्रसृता पुराणी || 4||

निर्मानमोहा जितसङ्गदोषा
अध्यात्मनित्या विनिवृत्तकामा |
द्वन्द्वैर्विमुक्ता सुखदुखसंज्ञै
र्गच्छन्त्यमूढा पदमव्ययं तत् || 5||

न तद्भासयते सूर्यो न शशाङ्को न पावक |
यद्गत्वा न निवर्तन्ते तद्धाम परमं मम || 6||

ममैवांशो जीवलोके जीवभूत सनातन |
मनषष्ठानीन्द्रियाणि प्रकृतिस्थानि कर्षति || 7||

शरीरं यदवाप्नोति यच्चाप्युत्क्रामतीश्वर |
गृहीत्वैतानि संयाति वायुर्गन्धानिवाशयात् || 8||

श्रोत्रं चक्षु स्पर्शनं च रसनं घ्राणमेव च |
अधिष्ठाय मनश्चायं विषयानुपसेवते || 9||

उत्क्रामन्तं स्थितं वापि भुञ्जानं वा गुणान्वितम् |
विमूढा नानुपश्यन्ति पश्यन्ति ज्ञानचक्षुष || 10||

यतन्तो योगिनश्चैनं पश्यन्त्यात्मन्यवस्थितम् |
यतन्तोऽप्यकृतात्मानो नैनं पश्यन्त्यचेतस || 11||

यदादित्यगतं तेजो जगद्भासयतेऽखिलम् |
यच्चन्द्रमसि यच्चाग्नौ तत्तेजो विद्धि मामकम् || 12||

गामाविश्य च भूतानि धारयाम्यहमोजसा |
पुष्णामि चौषधी सर्वा सोमो भूत्वा रसात्मक || 13||

अहं वैश्वानरो भूत्वा प्राणिनां देहमाश्रित |
प्राणापानसमायुक्त पचाम्यन्नं चतुर्विधम् || 14||

सर्वस्य चाहं हृदि सन्निविष्टो
मत्त स्मृतिर्ज्ञानमपोहनं च |
वेदैश्च सर्वैरहमेव वेद्यो
वेदान्तकृद्वेदविदेव चाहम् || 15||

द्वाविमौ पुरुषौ लोके क्षरश्चाक्षर एव च |
क्षर सर्वाणि भूतानि कूटस्थोऽक्षर उच्यते || 16||

उत्तम पुरुषस्त्वन्य परमात्मेत्युदाहृत |
यो लोकत्रयमाविश्य बिभर्त्यव्यय ईश्वर || 17||

यस्मात्क्षरमतीतोऽहमक्षरादपि चोत्तम |
अतोऽस्मि लोके वेदे च प्रथित पुरुषोत्तम || 18||

यो मामेवमसम्मूढो जानाति पुरुषोत्तमम् |
स सर्वविद्भजति मां सर्वभावेन भारत || 19||

इति गुह्यतमं शास्त्रमिदमुक्तं मयानघ |
एतद्बुद्ध्वा बुद्धिमान्स्यात्कृतकृत्यश्च भारत || 20||